فرهنگ فلسفه

 

 

فهرست مفاهیم اصلی و فرعی

 

پیش گفتار

آشکاری

آغاز ← مبدا

آغاز گاه ← خاستگاه

آفِکت

آگاهی

آلایش ناپذیر ← فساد ناپذیر

آموزه

آمیزشکاری ← آمیزگری (روشِ)

آمیزگری (روشِ)

آن

آنی ← بی میانجی

آنیما ← نَفس زنانه

آنیموس ← نَفس زنانه

آهنجش ← انتزاع

آهیختن ← انتزاع

آیدوس

آیین ← آموزه

آیین مانوی ← مانی گرایی

ابدی ← ازلی

ابدیت ← جاودانه گی

اُبژه

ابطال پذیری

ابطال گرایی ← ابطال پذیری

اِپوخه ← حُکم پرهیزی

اپیسِتمِه ← شناخت

اپیستیمو لوژی

اتفاق ← احتمال

اتفاق ← تصادف

اتفاقی ← احتمالی

اتوریته ← قدرت

اتومیزم

اِتیک ← اخلاق

اثبات

اثبات باور ← ایجابی

اثبات پذیر ←  ایجابی

اثبات گرایی

اثرگذار ← کنشگر

احتمال

احتمالی

احد ← واحد

احساس ← حسیافت

اختیار

اخلاق

اخلاق شناسی ← اخلاق

ادراک ← دریافت

اراده

ارتباطِ با همی

ارزش

ارزش شناسی

اِرُس

از خود بیگانه گی

از خویش

از هم گسیخته ← گسسته

ازلی

ازلیت ← جاودانه گی

استدلال

استدلالی ← یقینی

استعلا

استقرأ

استمرار ← مدّت

استنتاج

استنتاج استقرایی ← استقرأ

اسطوره

اسکولاستیک

اسناد ← رابطۀ منطقی

اشتراک ← بهره وری

اشتیاق ← شوق

اصالت انسان ← انسان

اصالت تسمیه ← نام گرایی

اصالت تصور ← ایده آلیزم

اصالت روح ← روح باوری

اصالت ماده ← ماتریالیزم

اصل

اصل ← اکسیوم

اصل ← مبدا

اصلِ موضوع ← اکسیوم

اصول عقاید ← آموزه

اضطراب

اعتقاد ← باور

افق

اکسیوم

اکلکتیزم ← آمیزگری (روشِ)

اگزیستانسیال

اگزیستانسیالیزم

اگزیستانسیِل

الگو

امتداد

امتداد ← پیوسته گی

امرِ زیبا← زیبا

امکان

امکان ← احتمال

امکان پذیر ← ممکن

اناکاویک ← انالوطیقا

انالوطیقا

انالیتیک ارسطو ← انالوطیقا

انتزاع

انجام ← پایان

اندر باشی ← درون ذاتی

اندر تنیده ← نهُفته

اندراج ← ذاتیّت

اندرباش ← درونی

اندیشه

اندیشه یاب ← عقلی

اندیشیده ناشده

انسان

انسان باوری ← انسان

انسان گونه انگاری

انقلاب

انکار ← نفی

انگاره ← فرضیه

ایجاب ← اثبات

ایجابی

ایده

ایده آلیزم

ایدیالوژی

ایمان

این همانی ← همانی

آتهِ ایزم ← خدا ناباوری

آخشیج ← عنصر

آرزو ← شوق

آزادی ← اختیار

آزمون ← تجربه

آسیمه گی ← اضطراب

باطنی

باطنی گری

بافت

باور

باید بودن ← ضرورت

بُت واره

بت واره پرستی

بت واره گی ← بت واره پرستی

بحران 

بخش ← جزء

بدن ← تن

بَر پدیدار

بَر پدیده ← بَرپدیدار

بَر شُدن ← استعلا

بَر شَوند ← استعلا

برابرنهاد

برای خود

بَرخ ← جزء

برده

برده داری ←  برده

برکناری ← حُکم پرهیزی

برگشته گی

برنهاد

برون جوشی ← فیض

برون ریزی ← فیض

بُرهان

برهانی ← یقینی

برین ← متعالی

بشر ← انسان

بُن انگاره

بُن بست ← دشواری

بُنداشت ← اکسیوم

بُنیاد ← اصل

بُنیاد ← زیر بنا

به خود ایستاده ← در خود

به سببِ خویش ← از خویش

بهره وری

بی ابهام ← صریح

بی بهره گی ← نبود

بی پایان ← بیکران

بی درنگ ← بی میانجی

بی عیب ← کامل

بی گسست ← پیوسته

بی منطق ← یاوه

بی میانجی

بی نهایت ←  بیکران

بی واسطه ← بی میانجی

بیان ناپذیر

بیراهه ← دشواری

بیکران

بیهوده گویی ← همانگویی

پارادایم ← الگو

پارادوکس ← ناسازه

پارسایی ← زهد

پاره ← جزء

پایان

پایدار ← همیشه گی

پاینده ← همیشه گی

پدیدار

پدیدار شناسی

پدیده ← پدیدار

پراتیک

پراکسیس/

پراکسیولوژی

پراگماتیک

پَرَستانه ← بت واره

پروا

پروا گری ← پروا

پروردگار ← صانع

پروسه ← روند

پرولتاریا

پرهیز ← زهد

پَس اَنَدر ← پسا تجربی

پسا تجربی

پُست ـ مدرنیته ← پُست ـ مدرنیزم

پُست ـ مدرنیزم

پُست مدرن ← پُست ـ مدرنیزم

پنهان ← نهُفته

پوچ ← یاوه

پوزیتویزم ← اثبات گرایی

پی پدیدار ← بَرپدیدار

پیدایش ← کَون

پیدایی ← آشکاری

پیش آگاه ← نیمه هشیار

پیش آیندی ← امکان

پیشاتجربی ← پیشین

پیشرفت

پیشین

پیکار طبقاتی ← مبارزۀ طبقاتی

پیکر ← تن

پیوستار

پیوسته

پیوسته گی

پیوند ← ربط

تاریخ

تاریخ باوری ← تاریخ گرایی

تاریخ گرایی

تباهی ← فساد

تبعید

تجربه

تجربه باوری

تجربی ← پسا تجربی

تجرید ← انتزاع

تجلی ← فیض

تحصل گرایی ← اثبات گرایی

تحلیل

تحلیلی

تخنیک

تردد ← نا مُعَیّنی

ترقی ← پیشرفت

التزام ← ضرورت

تشریح

تصادف

تصدیق

تصدیق ← اثبات

تصور ←  ایده

تصور باوری ←  ایده آلیزم

تصویر

تضاد

تعارض ← تنازغ

تعریف

تعیّن

تعیّن گرایی ← جبرگرایی

تغییر

تقابل

التقاط گرایی ← آمیزگری (روشِ)

تقلید

تک- انگاریِ خود

تَک باشنده ← جزئی

تکرار گری ← همانگویی

تکوین ← کَون

تمامیت ← کلیت

تمثیل

تن

تن ← حلول

تن یابی ← حلول

تنازع

تناقض ← تضاد

تناقض ← تنازع

تناقضدار ← ناسازه

توانش زبانی ← زبان

توتالیتاریزم

توقف ← حُکم پرهیزی

تولید ← کَون

تهِ ایزم ← خدا باوری

تهداب ← زیر بنا

تیپ ← سنخ

تیوری ← نظریه

تیوری شکل ← گشتالت

ثنویت ← دو بُنی

جان ← نَفّس

جاودان ← ازلی

جاودانه گی

جای

جایگاه ← جای

جبرگرایی

جدا ناشدنی ← ذاتیّت

جدایی ناپذیری ← ذاتیّت

جَدل ← دیالکتیک

جذبه

جزء

جزم اندیشی ← دگماتیزم

جزمیت ← دگماتیزم

جزئی

جملۀ خبری ← قضیه

جُنبش

جوهر ← گوهر

جوهرِ فرد ← موناد

جهان ← گیتی

چند گانه ← چند گانه گی

چند گانه گی

چندی ← کمیت

چونان خود ← از خویش

چونی ← کیفیت

چیز ـ انگاری

چیز ← شئ

حادثه

حالت ← وجه

حالتهای روانی ← آفِکت

حجت ← بُرهان

حد

حد ← تعریف

حرکت ← جُنبش

حس

حسِ مشترک

حسپذیر ← محسوس

حسیاب ← محسوس

حسیات استعلایی

حسیافت

حقیقت

حُکم ← تصدیق

حُکم پرهیزی

حکمت ← فلسفه

حلول

حیات ← زیست

حیث التفاتی ← نیت مندی

خاستگاه

خدا باوری

خدا ناباوری

خِرد

خِرد گرایی

خِرد گریز

خردگریزی

خِرد ناپذیر ← خِرد گریز

خردگرایی اخلاقی

خطا ← صدق

خلأ

خلاف آمد ← تنازع

خمیر مایه ← جوهر

خواهش ← شوق

خود

خود ـ بودی

خود انگیخته

خود آگاهی ← آگاهی

خود آیند ← خود انگیخته

خود به خود ← خود انگیخته

خود سازنده ← خود انگیخته

خودباوری ← تک ـ انگاریِ خود

خودیت ← خود ـ بودی

خویشتن ← خود

خویشتنیت ← خود ـ بودی

خیر

داد ← عدالت

داده ها

دارنده گی ← داشت

داشت

دانش ← شناخت

داوری ← تصدیق

دایمی ← همیشه گی

در آمیخته گی ← برگشته گی

در برداشته ← نهُفته

در خود

دروغ ← صدق

درون ذاتی

درون گرایی

درونمایه ← محتوا

درونی

دریافت

دریافت ناپذیری ← نفوذ ناپذیری

دستگاه زبانی ← زبان

دشواری

دکتورین ← آموزه

دِگر بود ← غیریت

دگر پی روی ← دگر سالاری

دگر سالاری

دگر فرمانی ← دگر فرمانی

دگرگونی ← تغییر

دگماتیزم

دلهره ← اضطراب

دلیل ← بُرهان

دنیا ← گیتی

دو بُنی

دوام ← مدّت

دور اندیشی ← پروا

دوستی

دیالکتیک

دیگری ← غیریت

دین مانوی ← مانی گرایی

ذات ← جوهر

ذاتِ ناشناختنی ← نُومِن

ذاتی ← درونی

ذاتیّت

ذاتیّت ← درون ذاتی

ذهن ← سوژه

ذهنی

رابطه ← ربط

رابطۀ منطقی

راز ورزانه ←  باطنی

راست ← صدق

راستی ← صدق

راه بُرد ناپذیری ← نفوذ ناپذیری

ربط

رُخ دادنی ← ممکن

رفتار باوری ← رفتار شناسی

رفتار شناسی

رواقی گرایی

روان ← نَفّس

روان کاوی وجود گرایانه ← روان کاوی وجودی

روان کاوی وجودی

روانکاوی

روح ← نَفَس

روح باوری

روش

روشِ تحلیلی

روشن ← صریح

روند

روی آورنده گی ← نیت مندی

ریاضت

ریفورم

زبان

زبان ـ پایه ← زبان

زبان شناسیِ کاربُردی ← پراگماتیک

زَبر – نظریه ← میتاتیوری

زمان

زهد

زیبا

زیبایی شناسی ← زیبا

زیر بنا

زیر ساخت ← زیر بنا

زیر متن ← بافت

زیست

ژنریک ← نوعی

ساختار

ساختار باوری ← ساختار گرایی

ساختار گرایی

سازمایه ← عنصر

سازندۀ جهان ← صانع

سبب ← علت

سخن ← زبان

سرانجام ← پایان

سرچشمه ← اصل

سرچشمه ← خاستگاه

سردرگمی ← دشواری

سرشتی ← فطری

سرمدّی ← ازلی

سرمشق ← الگو

سرنَمون ← مثال

سری/ پنهانی ← باطنی

سفسطه ← سوفیسم

سکو ← زیر بنا

سلب ← نفی

سلطه ← قدرت

سنجیده گی ← پروا

سنخ

سودمند گرایی ← فایده گرایی

سوژه

سوفیسم

سیاست ← فلسفۀ سیاسی

سیستم

شخص

شُد – پذیر ← ممکن

شُد – پذیری ← امکان

شدن

شر

شرط

شَطح (تصوف) ← ناسازه

شک

شک آوری

شکافتن ← تشریح

شکاکیت ← شک آوری

شکاکیت معتدل

شکل

شمایلِ نوعی ← سنخ

شناخت

شناخت شناسی

شناخت یاب ← اُبژه

شناخته ناشدنی

شوق

شهود

شیئیّت

شئ

شئ ـ انگاری ← چیز ـ انگاری

شئ ← اُبژه

شئ گردانی ← چیز ـ انگاری

صادق ← صدق

صانع

صدق

صدور ← فیض

صرفه جویی ← پروا

صریح

صفت ← محمول

صورت ←  ایده

صورت ← شکل

صورت باوری

صورتِ ذهنی ← ایده

صورتِ عقلیه ← مفهوم

صیرورت ← شدن

ضرورت

ضروری ← یقینی

ضمنی ← نهُفته

طبیعت

ظاهر ← نمود

عاقبت ← پایان

عامل

عامل ← کنشگر

عدالت

عدم ← نیستی

عَرَض

عَرَض ← محمول

عرفان

عشق

عقل ← خِرد

عقل ستیزی ← خِرد گریزی

عقل گرایی ← خِرد گرایی

عقل ناباوری ← خِرد گریزی

عقل یاب ← معقول

عقلانی

عقلانی ← معقول

عقلی

عقیده

علت

علّت خودوَند ← علَّت خویشتن

علّتِ خویشتن

علم

علیت ← علت

علیّت ناپذیری ← نا مُعَیّنی

عمل ← کنش

عمل باوری ← عمل گرایی

عمل گرایی

عنصر

عین ـ بُنیاد ← عینی

عین ← اُبژه

عینی

عینی انگار ← عینی

غایت ← پایان

غایت ← کمال

غیابت

غیریت

فاعل شناسایی ← سوژه

فایده گرایی

فراگرد ← روند

فرایند ← روند

فرجام ← پایان

فردیت ← خود ـ بودی

فرضیه

فرضیه ← بُن انگاره

فرو پیچیده گی ← برگشته گی

فرهنگ

فساد

فساد ناپذیر

فصل

فضا

فضا ـ زمان

فضیلت

فطری

فعال ← کنشگر

فعل پذیر ← اّبژه

فعلیت یافته گی ← کمال

فکر ← اندیشه

فلسفه

فلسفۀ اخلاق ← اخلاق

فلسفۀ سیاسی

فلسفۀ علوم ← اپیستیمولوژی

فلسفۀ نو افلاطونی ← نو افلاطونیسم

فن ← تخنیک

فنا ← مرگ

فورمالیزم ← صورت باوری

فوری ← بی میانجی

فهم پذیر ← معقول

فی نفسه ← در خود

فیثاغوریان

فیض

فیضان ← فیض

قاعده ← اصل

قاعده ← قاعده

قانون

قایم به ذات ← در خود

قدرت

قدرت سیاسی

قدیم ← ازلی

قضیه

قطعیت ناپذیری ← نا مُعَیّنی

قول جازم

قیاس

کاذب ← صدق

کار ← کنش

کاربُرد شناسی زبان ←  پراگماتیک

کامل

کته گوری ← مقوله

کثیر ← چند گانه گی

کذب ← صدق

کران ← حد

کران ناشناس ← نا مُعَیّن

کردار ← کنش

کِردمان شناسی ← پراکسیولوژی

کُل

کلام قصار

کُلی

کلیّت

کمال

کمیت

کمیت – کیفیت (دیالکتیکِ)

کنش

کنش باوری ← عمل گرایی

کُنشِ به سر رسیده

کُنش شناسی ← پراکسیولوژی

کُنشِ فعلیت یافته ← کُنشِ به سر رسیده

کُنشگر

کُننده ← کنشگر

کَون

کیفیت

گرایش ← میل

گردیدن ← شدن

گزاره ← قضیه

گزافه ← یاوه

گُزین گویه ← کلام قصار

گُزین گویی ← کلام قصار

گسسته

گشتالت

گشتالت تیوری ← گشتالت

گفتار ← زبان

گفتمان

گفته شدنی

گفته ناشدنی ← ناگفتنی

گمان ناپذیر

گوهر

گنگی ← نا مُعَیّنی

گیتی

لاادری گری

لایتناهی ← بیکران

لحظه ← آن

لذت

لیبیدو

مابعدالطبیعه ← میتافیزیک

ماتریالیزم

ماتریالیزم تاریخی

مادر زاد ← فطری

ماده

مارکسیزم

ماشین

ماقبل تجربی ← پیشین

مانی گرایی

ماهیت ← جوهر

مایه ← محتوا

مایۀ اصلی ← جوهر

مبارزۀ طبقاتی

مبدا

متعالی

متقابل

مثال

مثال ← الگو

مثال ← ایده

مجرد

محال ← ناممکن

محتوا

محرومیت ← نبود

محسوس

محمول

مدّت

مدرسه یی ← اسکولاستیک

مُدل ← الگو

مرحله ← آن

مرز ← حد

مرگ

مُسنَد ← محمول

مشخص

مشخص ← مجرد

مصداق

مطرح ناشدنی ← گمان ناپذیر

مطلق

معرفت شناسی ← شناخت شناسی

معقول

مفهوم

مفهوم ← ایده

مقوله

مکتب اصالت عقل ← خِرد گرایی

ممکن

ممکن ← احتمالی

من

منبع ← خاستگاه

منطق

موجود ← هستی

موضوع ← اُبژه

موضوع ← سوژه

موناد

مِهر ← دوستی

مُهمل ← یاوه

می اندیشم

میان ـ ذهنگانیّت

میان ـ سوژه گانیّت ← میان ـ ذهنگانیّت

میانجی

میانجی گری ← میانجی

میتاتیوری

میتافیزیک

میتود ← روش

میل

مینو باوری ← روح باوری

مینو گرایی ← ایده الیزم

نا عقلی ← خِرد گریز

ناپیوسته ← گسسته

ناتاریخی

ناخویشتنی ← از خود بیگانه گی

ناروشن ← نا مُعَیّنی

ناساز نما ← ناسازه

ناسازگی ← ناسازه

ناسازه

ناشُدنی ← ناممکن

ناشناس انگاری ← لااداری گری

ناگفتنی

ناگفته ← نهُفته

نام گرایی

نامشروط

نامُعَیّن

نامُعَیّنی

ناممکن

نانموده ← نهُفته

نبود

ندارنده گی ← نبود

نسبت ← ربط

نسبی ← مطلق

نظام ← سیستم

نظریه

نَفس

نَفس زنانه

نفس مردانه ← نَفس زنانه

نفوذ ناپذیری

نفی

نگاره ← تصویر

نگره ← نظریه

نمایش ناپذیر ← بیان ناپذیر

نمود

نمونۀ برین ← مثال

نو افلاطونیسم

نوع

نوع ← سنخ

نوعانه ← نوعی

نوعی

نُومِن

نهاد (روانکاوی)

نهادیّت وابسته گی ← ذاتیّت

نهایت ← حد

نهُفته

نیت مندی

نیستی

نیک ← خیر

نیمه هشیار

واحد

واقع بوده گی

واقعی ← عقلانی

واقعیت

واکافت ← تحلیل

وجد ← جذبه

وجدان ← آگاهی

وجود ← هستی

وجه

وصف ناپذیر ← ناگفتنی

وضاحت ← آشکاری

هدف ← پایان

هرمتیزم

هرمسیه ← هرمتیزم

هِرمِنوتیک

هژمونی

هستن ← هستی

هستنده ← هستی

هستی

هستی برای خود ← برای خود

هستی شناسی

همانَستی ← همانی

همانگویی

همانند انگاری ← تمثیل

همانی

همبسته گی ← ارتباطِ با همی

همسانی ← همانی

همگونی ← تمثیل

همه خدایی

همه گانی ← نوعی

همیشه گی

هنجار

هنولوژی ← یکتا شناسی

هوس ← شوق

هومانیزم ← انسان

هویت ← همانی

هیولی

یابش شناسی ← یافت گری

یافت گری

یافته گی ← حلول

یافتۀ اندیشه ← عقلی

یاوه

یقینی

یکتا ← واحد

یکتا شناسی

یگانه ← واحد

واژه نامۀ فرانسوی به فارسی

منابع فارسی

منابع به زبان فرانسوی

 

WP-Backgrounds Lite by InoPlugs Web Design and Juwelier Schönmann 1010 Wien