آیدوس (Eidos)
آیدوس یک واژۀ یونانی است که برای افادۀ ایدههای (مُثل) افلاطونی (تصورات مطلق و حقیقیِ بَرین در مقابل صورتهای محسوس این جهانی) یا افادۀ ذاتِ یک شئ یا یک هستی بدون در نظر داشت تعیّناتِ (صفات) آن، به کار گرفته میشد.
۱- در معنایِ میتافیزیکی آن، آیدوس هم برای ذاتِ برین (مُثل افلاطونی، صورت، نمونه) به کار میرود و هم برای ذاتِ هستیهای این جهانی (ماهیت در فلسفۀ ارسطو).
۲- در فلسفۀ طبیعت، به معنای صورت یا شکل (ارسطو مورفه (Morphê) و آیدوس را یکی میپنداشت).
۳- در عرصۀ روانشناسی به معنای تصور و نمایش؛
۴- در پدیدارشناسی هوسرل (Husserl) ، آیدوس به معنای ذات یک شئ است که پس از تصورات عدیدهیی که از آن از طریق شهودِ مستقیم در شعور ایجاد میگردد، تغییرناپذیر باقی میماند. آیدوس در تجربۀ زندۀ شهودِ مستقیم، در شعور پدیدار میگردد (شهودِ ذات). برای هوسرل دستیابی به شناختِ ذوات پایانِ شناخت نی، بل مقدمۀ ضروریِ شناختِ جهان مادیست.
۵- در منطق به معنای مفهوم، نوع، جنس.