اکسیوم/ اصل/بُنداشت / اصلِ موضوع (Axiome)
اکسیوم گزارهیی است که بدون اثبات به حیث یک پیش – فرضِ مسلم پذیرفته میشود و از روی آن سایر گزارهها استخراج میشوند. «اصول موضوعه» ولو اگر هم بدیهی و واضح نباشند، آغاز هرگونه تفکر شمرده میشوند. در سنت منطقِ قدمای ما «اصول متعارفۀ بدیهی» را (که برای هر کس پذیرفته شده است) میشود معادل اکسیوم پذیرفت و «اصول موضوعه» را که بدیهی بودن آنها برای همهگان آشکار نیست، میشود صرف فرضیات (Postulats) شُمرد.
ارسطو و اقلیدس، حقایقِ آشکار اولیه و مقدم را که مبنای هرگونه تفکراند، اکسیوم یا اکسیومِ مشترک مینامیدند. حقیقتِ آشکار، یا صدقِ آشکار به این معنی که برای هر شعوری، بدون کدام پیش فرضِ دیگر و بدون اثبات، پذیرفتنی باشد.
در واقعیت امر، اکسیومها، تعاریفاند. هندسۀ اقلیدس پنج اکسیوم دارد. زمانی که او میگوید: «وقتی دو چیز با هم کاملاً منطبق باشند، با هم مساویاند»، در واقع، «مساوات» را تعریف کرده است.