دریافت

دریافت/ ادراک (Perception)

کُنش یک موجود زنده که بتواند داده‌های حواس خود را (ناشی از تأثیرات بیرونی) از طریق یک دستگاه عصبی، تفسیر کند. نتیجۀ این کنش را نیز دریافت می‌گویند. داده‌های حواس در ذهن مورد تعبیر قرار گرفته، توسط سوژه یا عامل شناسا، شناخته می‌شود. در دریافت یا ادراک، عملیۀ توجه با تآثیرات حسی در می‌آمیزد: نگاه کردن (مستلزم توجه) نسبت به دیدن و گوش دادن (همراه با توجه) نسبت به شنیدن غنی‌تر است، از همین‌جاست که دریافت یا ادراک را حسِ آمیخته با آگاهی تلقی می‌کنند.

ابن سینا دربارۀ ادراک می‌گوید: «دریافتن چیزی عبارت از آن است که مثالِ حقیقتِ آن نزدِ دریافت کننده باشد و دریابنده آن را مشاهده کند. پس یا آن حقیقت در وقتی که در می‌یابد، عین حقیقتی است که بیرون از دریافت‌کننده است. و این احتمال درست نیست؛ زیرا در این صورت لازم می‌آید چیزی که در خارج، هستی ندارد حقیقت آن موجود باشد؛ مانند بسیاری از شکل‌های هندسی، همچنین بسیاری از فرضیات نا ممکن ـ وقتی که در هندسه فرض شود ـ از چیزهایی که به هیچ وجه تحققی ندارند. یا این که دریافتن عبارت از آن است که مثال و نمونۀ حقیقت آن چیز در ذات دریابنده نقش بندد به طوری که هیچ مباینتی (در ماهیت) با آن نداشته باشد و آن صورتی است که باقی می‌ماند.» (اشارات و تنبیهات، نمط سوم، فصل هفتم)