همان گویی

همان‌گویی/تکرارگری/بیهوده‌گویی (Tautologie)

در زبان متداول همان‌گویی یعنی عین چیز را دوبار گفتن یا یک چیز واضح را ابراز کردن و حتا گفتنِ یک جملۀ بی محتوا و میان تهی. گفتمانِ توتولوژیک هیچ‌گونه اطلاعی را انتقال نمی‌دهد و همانند احکامِ تحلیلی در فلسفۀ کانت صرف به توضیح یک مفهوم (Concept) می‌پردازد. مثلاً وقتی گفته می‌شود «کاهشِ ارزش پول باعث افزایش قیمتها می‌شود» در واقع یک همان‌گویی است زیرا بین کاهش ارزش پول و افزایش قیمت‌ها هیچ‌گونه رابطۀ علت ـ معلول وجود ندارد و هر دو عین چیز را بیان می‌کنند. (ب. نوگارو، «ارزش منطقی تیوری‌های اقتصادی، ۱۹۴۷) وقتی گفتمانِ همانگویانه دو افادۀ زبانی را که با هم از نگاه معنایی معادل و همسان اند به منظور دیگری مورد کاربُرد قرار می‌دهد، در واقع به یک گفتمانِ سفسطه‌یی مبدل می‌شود.

همان‌گویی در عرصۀ قضایا نیز کاربُرد دارد: یک قضیۀ مرکب هنگامی «همان‌گویی» نامیده می‌شود که ارزش صدق آن همیشه صادق باشد صرف نظر از ارزشِ صدق قضایای ترکیب کنندۀ آن (قضایای اتومیک). مثلاً قضیۀ P v ­P که خوانده  می‌شود P یا no-P، همیشه راست است اگر P راست باشد یا دروغ.

از دید ویتگنشتاین (Wittgenstein) و کارناپ (Carnap) قضایای ریاضی و منطقی همه توتولوژیک‌اند. منطق و ریاضی علوم همانگویی یا توتولوژیک‌اند.

WP-Backgrounds Lite by InoPlugs Web Design and Juwelier Schönmann 1010 Wien