یقینی/ ضروری/ برهانی/ استدلالی (Apodictique)
برگرفته از واژۀ یونانی اپودیکتیکوس (Apodeiktikos) به معنای «آنچه ثابت میکند»، «اثباتی». در منطق به معنای ایجابی و الزامی به کار بُرده میشود. آنچه خصلت جهانشمول و مطلقاً ضروری دارد. یک قضیۀ (گزاره) اپودیکتیک، الزاماً در همه جا دُرست است.
در منطق ارسطویی، اپودیکتیک (به حیث یک موضوع ثابتشدۀ علمی) در برابر دیالکتیک (= جدلی که صرف روی استدلالِ احتمالی استوار است) قرار میگیرد. اما ارسطو واژۀ «اَن اپودیکتیک (Anapodictique) یعنی ثابت ناشده یا بُرهانناپذیر را به معنای «مقدمات واضح» که برای درست بودن نیازی به ثابت شدن ندارند، به کار میبرد. اصول بُنیادیِ منطق چون «اصل عدمِ اجتماع ضدین» یا «اصل این همانی»، اصول واضح اند و باید پذیرفته شوند، در غیر آن، هیچگونه شناخت، مقدور نخواهد بود.
کانت سه نوع حُکم را از هم متمایز میشمُرد: یک) احکام احتمالی (Problématique) که در آنها تصدیق یا تکذیب صرف به حیث یک امکان مطرح میگردد؛ دو) احکام تحقیقی (Assertorique) که در آنها تصدیق یا تکذیب مطرح میگردد اما حُکمِ خلاف آن نیز ممکن تلقی میشود؛ سه) احکام ضروری یا بُرهانی (Apodictique) که در آنها تصدیق یا تکذیب کاملاً الزامی است، مثلاً این حُکم که «هر دایره یک مرکز دارد» یک حُکم قطعی و ضروری است.