عنصر /آخشیج/ سازمایه (Elément)
۱ـ جسم بسیطی که تجزیهناپذیر انگاشته میشود (چون چهار عنصرِ سازندۀ جهان در فلسفۀ باستان: آب، آتش، باد و خاک). اجزای تجزیهناپذیر یک جسم مرکب. آمپیدُکل (انباذقلس) وجود چهار سازمایۀ جداگانه از هم را بُنیاد جهان میانگاشت که در اثر عشق (فیلیا (Philia)) با هم میآمیزند و در اثر نفرت (نایکوس (Neikos)) از هم جدا میشوند. افلاطون در تیمائوس و همراه با او رواقیون، تیوری چهار عنصر را پذیرفتند، تیوریی که تا تکوین کمیای مُدرن ادامه یافت.
۲ـ به معنای ِارکان یا اصول بُنیادی، مفاهیم اساسی: کتاب «عناصر اقلیدس» نخستین اثر ریاضی دربارۀ اکسیومها یا اصول بُنیادی ریاضیات است.
۳ـ در تیوری مجموعههای ریاضیات: چیزهایی که به یک مجموعه تعلق میگیرند.