معقول/ عقلانی/ فهمپذیر/ عقلیاب (Intelligible)
۱ـ در معنای منطقی، آنچه توسط فهم دریافته میشود (نی به وسیلۀ حواس یا تخیل)؛
۲ـ در معنای میتافزیک، آنچه فرا حسی است؛ در مقابل محسوس یا حسی قرار میگیرد. مُثُلِ افلاطون یا «واحدِ» فلوطینی، خدا در ادیانِ تکخدایی، «شئی فی نفسه» در فلسفۀ کانت، همه واقعیتهای معقول یا عقلانیاند که از حوزۀ واقعیتهای محسوس و تجربی بیرون اند. مُثُل افلاطونی موضوعات واقعی و حقیقی شناختاند (چون مثال دایره یا مثال خیر)، در حالی که شئی فی نفسه در فلسفۀ کانت قابل شناخت نیست چون آن سوی پدیدار قرار دارد و تنها اندیشیده شده میتواند. بدینگونه کانت بین «اندیشیدهشدنی» (Intellectuel) و معقول فرق میگذارد.
