نامشروط

نامشروط (Inconditionné)

«نامشروط» یکی از مفاهیم بُنیادی فلسفۀ کانت در «نقد خِرد ناب» اوست. «نامشروط» از دیدگاه کانت آن است که وجودش از چیز دیگر برنخاسته باشد و مشروط به چیز دیگری نباشد. «نامشروط»، اصل یا نهاد است. از آنجا که «نامشروط» وابسته به چیز دیگری نیست، می‌توان آن را مطلق نامید.

«نامشروط» مطلقی است که بُنیاد همه مشروط‌ها یا نسبی هاست. کانت در بخش دیالکتیک فرا روندۀ (آن سو رونده = متعالی) (Dialectique transcendantale) «نقد خِرد ناب» توضیح می‌دهد که چگونه عقل با استفاده و کار بُرد مفاهیمِ مربوط به حوزۀ فهم (فاهمه) (Entendement) به ناحق ادعا می‌کند که به شناخت تحصلیِ(اثباتی) «نامشروط» (خدا، جهان، نَفس) می‌رسد. کانت این ادعای عقل را یک توهم محض می‌داند.

وی می‌نگارد: «من واژه مطلق را درست رو به روی چیزی می‌گذارم که فقط از دیدگاه‌های معین درست است و از این رو محدود به شرایط است؛ ولی مطلق آن است که بی هیچ‌گونه محدودیتی درست است.» (میر عبدالحسین نقیب‌زاده، ۱۳۸۴: ۲۵۹)