واژه نامۀ فرانسوی – فارسی
Absolu مطلق
Abstraction انتزاع/ تجرید/ آهنجش/ آهیختن
Absurde یاوه/ مُهمل/ بی منطق/گزافه/ پوچ
Accident عَرَض
Acte کُنشِ به سر رسیده/کُنشِ فعلیت یافته
Action کنش/ عمل/ کار/ کردار
Affect روانی آفِکت /حالتهای
Affirmation اثبات، ایجاب، تصدیق
Agent کُنشگر/ عامل/ کُننده/ اثرگذار/ فعال
Agnosticisme لاادری گری/ ناشناس انگاری
Aliénation /ناخویشتنی از خود بیگانه گی
Altérité غیریت / دیگری/ دِگر بود
Ame نَفّس / جان/ روح/ روان
Amitié دوستی/ مِهر
Amour عشق
Analogie تمثیل/ همگونی/ همانند انگاری
Analyse تحلیل/ واکافت
Analytique تحلیلی
Angoisse دلهره اضطراب/ آسیمه گی/
Anhistorique ناتاریخی
Anima نَفس زنانه
Animus نفس مردانه
Anthropomorphisme انسان گونه انگاری
Antinomie تنازع/ تناقض/ خلاف آمد/ تعارض
Antithèse برابرنهاد
Aphorisme کلام قصار/ گُزین گویه/ گُزین گویی
Apodictique یقینی/ ضروری/ برهانی/ استدلالی
Apophantique قول جازم
Aporie دشواری/ سردرگمی/ بیراهه/ بُن بست
A posteriori پسا تجربی/ پَس اَنَدر/ تجربی
Apparence نمود/ ظاهر
A priori پیشین/ پیشاتجربی/ ماقبل تجربی
Archè مبدا/ اصل/ آغاز
Archétype مثال/ سرنَمون/ نمونۀ برین
Argument بُرهان/ دلیل/ حجت
Ascèse زهد/ پارسایی/ پرهیز
Ascétisme ریاضت
Athéisme خدا ناباوری/ آتهِ ایزم
Attribut محمول/ صفت/ مُسنَد/ عَرَض
Axiologie ارزش شناسی
Axiome اکسیوم/ اصل/بُنداشت / اصلِ موضوع
Base زیر بنا/ سکو/ تهداب/ بُنیاد/ زیر ساخت/ قاعده
Beau زیبا/ امرِ زیبا
Béhaviorisme رفتار شناسی/ رفتار باوری
Bien خیر/ نیک
Ça نهاد (روانکاوی)
Catégorie مقوله/ کته گوری
Causa sui علّتِ خویشتن/ علّت خودوَند
Cause علت/ سبب
Changement تغییر/ دگرگونی
Chose شئ/ چیز
Choséité شیئیّت
Cogito می اندیشم
Concept مفهوم / صورتِ عقلیه
Concret مشخص
Condition شرط
Conscience آگاهی/ خود آگاهی/ وجدان
Contenu محتوا/ مایه/ درونمایه
Contexte بافت/ زیر ـ متن
Contingence احتمال/ امکان/ اتفاق
Contingent احتمالی/ اتفاقی/ ممکن
Continu پیوسته/بی گسست
Continuité پیوسته گی/امتداد
Continuum پیوستار
Contradiction تضاد/ تناقض
Corrélation ارتباطِ با همی/همبسته گی
Copule رابطۀ منطقی/اسناد
Corps تن/ بدن/ پیکر
Corruption فساد/ تباهی
Crise بحران
Croyance (credentia. Latin) باور/ اعتقاد
Culture فرهنگ
Data داده ها
Déduction استنتاج
Définition تعریف / حد
Démiurge صانع/ پروردگار/ سازندۀ جهان
Désire شوق/ اشتیاق/ آرزو/ خواهش/ هوس
Détermination تعیّن
Déterminisme جبرگرایی/ تعیّن گرایی
Devenir شدن/ صیرورت / گردیدن
Dialectique دیالکتیک/ جَدل
Dichotomie دوپاره گی/دو نیمگی
Différence spécifique فصل
Discontinu گسسته/ از هم گسیخته/ناپیوسته
Discours گفتمان
Doctrine آموزه/ اصول عقاید/ دکتورین/ آیین
Dogmatisme دگماتیزم/ جزمیت/ جزم اندیشی
Doute شک
Doxa عقیده
Dualisme دو بُنی/ ثنویت
Durée مدّت/ استمرار/ دوام
Eclectisme آمیزگری (روشِ)/ آمیزشکاری/ التقاط گرایی/ اکلکتیزم
Effabilité گفته شدنی
Ego خود/ خویشتن
Elément عنصر /آخشیج/ سازمایه
Emanation فیض/ صدور/ فیضان/ تجلی/ برون ریزی/ برون جوشی
Empirisme تجربه باوری
En soi در خود/ فی نفسه/ به خود ایستاده/ قایم به ذات
Entéléchie کمال/ غایت/ فعلیت یافته گی
Epiphénomène بَر پدیدار/ بَر پدیده/ پی پدیدار
Epistémè شناخت/ دانش/ اپیسِتمِه
Epistémologie فلسفۀ علوم
Epochè حُکم پرهیزی/ توقف/ برکناری/ اِپوخه
Esclave /esclavagisme برده/ برده داری
Esoteric باطنی/ راز ورزانه/ سری/ پنهانی
Esotérisme باطنی گری
Espace فضا
Espace-temps فضا ـ زمان
Espèce نوع
Esprit روح/روان
Essence ذات/ ماهیت
Esthétique زیبایی شناسی
Esthétique transcendantale حسیات استعلایی
Etant هستنده/ موجود
Etendu امتداد
Eternité ازلی/ ابدی/قدیم/ جاودان/سرمدّی
Ethique /Ethic/Êthikos اخلاق/ اِتیک/ اخلاق شناسی/ فلسفۀ اخلاق
Etre هستی/ هستن/ / وجود
Evénement حادثه
Evidence آشکاری/ وضاحت/ پیدایی
Exil تبعید
Existence وجود
Existentialisme فلسفۀ وجود
Expérience تجربه/ آزمون
Explicite صریح/ روشن/ بی ابهام
Explication تشریح/ شکافتن
Extase (ek-stase) جذبه/ وجد
Extension مصداق
Facteur عامل
Factice/facticité واقع بوده گی
Falsifiabilité ابطال پذیری/ ابطال گرایی
Fétiche بُت واره/ پَرَستانه
Fétichisme بت واره پرستی/ بت واره گی
Fin (finis.lat) پایان/ انجام/ سرانجام/ عاقبت/ فرجام/ غایت/ هدف
Foi (fides.lat) ایمان
Forme (morphè) شکل/ صورت
Formalisme صورت باوری/ فورمالیزم
Général (universal) کُلی
Générique نوعی/ همه گانی/ نوعانه/ ژنریک
Genèse کَون/تکوین/ پیدایش/ تولید
Gestalt-théorie تیوری شکل
Gnoséologie شناخت شناسی/ معرفت شناسی
Hasard تصادف/ اتفاق
Hénologie یکتا شناسی/ هنولوژی
Herméneutique تفسیر شناسی
Hermétisme رمزآلودی/حکمت هرمسی
Heuristique یافت گری/ یابش شناسی
Hétéronomie دگر سالاری/ دگر پی روی/ دگر فرمانی
Histoire تاریخ
Historicisme تاریخ گرایی/ تاریخ باوری
Horizon افق
Humanisme انسان باوری/ اصالت انسان/ هومانیزم
Hypothèse فرضیه/ انگاره
Idéalisme ایده آلیزم/تصور باوری/اصالت تصور/ مینو گرایی
Idée ایده/ صورت/ تصور/ مثال /صورتِ ذهنی/ مفهوم
Identité همانی/ همانَستی/ این همانی/ همسانی/ هویت
Image تصویر/ نگاره
Imitation تقلید
Immanence درون ذاتی/ذاتیّت/ اندر باشی
Immanent درونی/ ذاتی/ اندرباش
Immédiat بی میانجی/ آنی/ فوری/ بی درنگ/ بی واسطه
Impénétrabilité نفوذ ناپذیری/ دریافت ناپذیری/ راه بُرد ناپذیری
Impensé اندیشیده ناشده
Implicite نهُفته/ در برداشته/ ضمنی/ پنهان/ ناگفته/ نانموده/ اندر تنیده
Impossible ناممکن/ محال/ ناشُدنی
Incarnation حلول/ تن یافته گی/ تن یابی
Inclination میل/ گرایش
Inconditionné نامشروط
Inconcevable گمان ناپذیر/ مطرح ناشدنی
Inconnaissable شناخته ناشدنی
Inconscient ضمیر ناخودآگاه
Incorruptible فساد ناپذیر/ آلایش ناپذیر
Indéfini نامُعَیّن/ کران ناشناس
Indétermination نامُعَیّنی/ گنگی/ ناروشن/ علیّت ناپذیری/ قطعیت ناپذیری/ تردد
Induction استقرأ/ استنتاج استقرایی
Ineffable ناگفتنی/ گفته ناشدنی/ وصف ناپذیر
Inexprimable بیان ناپذیر/ نمایش ناپذیر
Inférence استنتاج
Infini بیکران/ بی نهایت/ بی پایان/ لایتناهی
Inhérence ذاتیّت/ نهادیّت وابسته گی/ جدایی ناپذیری/ جدا ناشدنی/ اندراج
Inné فطری/ سرشتی/ مادر زاد
Intellect خِرد/ عقل
Intelligible معقول/ عقلانی/ فهم پذیر/ عقل یاب
Intentionnalité نیت مندی/ روی آورنده گی/ حیث التفاتی
Intersubjectivité میان ـ ذهنگانیّت/ میان ـ سوژه گانیّت
Introversion درون گرایی
Intuition شهود
Involution برگشته گی/ در آمیخته گی/ فرو پیچیده گی
Ipséité خود ـ بودی/ فردیت/ خویشتنیت/ خودیت
Irrationnel خِرد گریز / نا عقلی/ خِرد ناپذیر
Irrationalisme خِرد گریزی/ عقل ستیزی/ عقل ناباوری
Jugement تصدیق/ حُکم/ داوری
Langage/langue زبان/ توانش زبانی/ دستگاه زبانی/ زبان ـ پایه
Liberté اختیار/ آزادی
Limite حد/ کران/ مرز/ نهایت
Logique منطق
Loi قانون
Mal(malum.lat) شر
Manichéisme مانی گرایی/ دین مانوی/ آیین مانوی
Matérialisme ماتریالیزم / اصالت ماده
Matière ماده
Médiation میانجی/ میانجی گری
Métaphysique میتافیزیک/ مابعدالطبیعه
Métathéorie میتاتیوری/ زَبر – نظریه
Mode/modalité وجه/ حالت
Moment آن/ لحظه/ مرحله
Monade موناد/ جوهرِ فرد
Mouvement جُنبش/ حرکت
Multiple کثیر/ چند گانه
Mysticisme عرفان
Mythe اسطوره
Néant نیستی/ عدم
Nécessité ضرورت/ التزام/ باید بودن
Négation نفی/ سلب/ انکار
noème/noêsis/noétique/noûs عقلی/ اندیشه یاب/ یافتۀ اندیشه
Nominalisme نام گرایی/ اصالت تسمیه
Norme هنجار
Noumène نُومِن/ ذاتِ ناشناختنی
Objet اُبژه / موضوع/ عین/ شئ/ شناخت یاب/ فعل پذیر
Objective عینی/ عین ـ بُنیاد/ عینی انگار
Ontologie هستی شناسی
Opposé متقابل
Opposition تقابل
Origine خاستگاه/ آغاز گاه/ سرچشمه/ منبع
Panthéisme همه خدایی
Paradoxe ناسازه/ پارادوکس/ تناقضدار/ ناساز نما/ شَطح (تصوف)/ ناسازگی
Paradigme الگو/ سرمشق/ مثال/ پارادایم/ مُدل
Parfait کامل/ بی عیب
Parole (speech.eng) گفتار/ سخن
Par soi (per se. Lat) از خویش/ به سببِ خویش/ چونان خود
Participation بهره وری/ اشتراک
Particulier جزئی/ تَک باشنده
Partie جزء/ بخش/ بَرخ/ پاره
Pensée اندیشه/ فکر
Perception دریافت/ ادراک
Perpétuel همیشه گی/ دایمی/ پایدار/ پاینده
Personne شخص
Phénomène پدیدار/ پدیده
Phénoménologie پدیدار شناسی
Plaisir لذت
Positif ایجابی/ اثبات پذیر/ اثبات باور
Positivisme اثبات گرایی/ تحصل گرایی/ پوزیتویزم
Possession داشت/ دارنده گی
Possibilité امکان/ پیش آیندی/ شُد – پذیری
Possible ممکن/ امکان پذیر/ رُخ دادنی/ شُد – پذیر
Postulat بُن انگاره / فرضیه
Pour soi/être pour soi برای خود/ هستی برای خود
Pouvoir قدرت
Pragmatique پراگماتیک/ کاربُرد شناسی زبان/ زبان شناسیِ کاربُردی
Pragmatisme عمل گرایی/ عمل باوری/ کنش باوری
Praxéologie پراکسیولوژی/ کُنش شناسی/ کِردمان شناسی
Préconscient نیمه هشیار/پیش آگاه
Prédicat محمول/ صفت/ مُسنَد/ عَرَض
Principe اصل/ بُنیاد/ سرچشمه/ قاعده
Privation نبود/ محرومیت/ بی بهره گی/ ندارنده گی
Processus روند/ فراگرد/ پروسه/ فرایند
Progrès پیشرفت/ ترقی
Proposition قضیه/ گزاره/ جملۀ خبری
Propriété مالکیت
Prudence (Phronésis. Grec) پروا/ پروا گری/ سنجیده گی/ صرفه جویی/ دور اندیشی
Psychanalyse روانکاوی
Psychanalyse existentielle روان کاوی وجودی / روان کاوی وجود گرایانه
pulsion رانه
Qualité کیفیت/ چونی
Quantité کمیت/ چندی
Quiddité ماهیت
Raisonnement استدلال
Rationnel عقلانی
Rationalisme خِرد گرایی/ عقل گرایی/ مکتب اصالت عقل
Réalité واقعیت
Réification چیز ـ انگاری/ شئ ـ انگاری/ شئ گردانی
Relatif نسبی
Relation /rapportربط/ نسبت/ رابطه/ پیوند
Scepticisme شک آوری/ شکاکیت
Scolastique اسکولاستیک/ مدرسه یی
Sémiotique نشانه شناسی
Sens حس
Sensation حسیافت/ احساس
Sensible محسوس/ حسپذیر/حسیاب
Solipsisme تک- انگاریِ خود/ خودباوری
Sophisme سوفیسم/ سفسطه
Spéculatif نظری
Spiritualisme روح باوری/ مینو باوری/ اصالت روح
Spontané خود انگیخته/ خود سازنده/ خود به خود/ خود آیند
Stoïcisme رواقی گرایی
Structuralisme ساختار گرایی/ ساختار باوری
Subjectif ذهنی
Substance جوهر / گوهر
Substrat خمیر مایه / مایۀ اصلی
Sujet سوژه/ موضوع/ ذهن/ فاعل شناسایی
Syllogisme قیاس
Système نظام
Tautologie همانگویی/تکرار گری/بیهوده گویی
Technique فن
Théisme خدا باوری
Téléologie غایت باوری
Temps زمان
Thèse برنهاد
Totalité کلیّت، تمامیت
Tout کُل
Transcendance استعلا؛ بَر شُدن،بَر شَوند
Transcendant متعالی / بری
Type سنخ/ نوع/ تیپ/ شمایلِ نوعی
Un واحد/ احد/ یگانه/ یکتا
Universaux کُلی ها
Universel کُلی
Utilitarisme فایده گرایی/ سودمند گرایی
Valeur ارزش
Vérité حقیقت
Vertu فضلیت
Vide خلأ
Volonté اراده
Vrai صدق/ راستی